GALERIA AUTORSKA
16-23.04.2017, Rezerwat Las Murckowski (Katowice)
Powrót zimy, pomroczności, ujemnych temperatur. Kasza, śnieg, grad i deszcz na przemian to pogoda ostatniego tygodnia. Jej kapryśność powoduje opóźnienia w przyrodzie. W lesie brak gatunków charakterystycznych dla tej pory roku a bardziej precyzyjnie, zupełna pustka faunistyczna. Wypatrzenie nawet pospolitego owada graniczy z cudem. Ale to się podobno wkrótce zmieni…
7-9.04.2017, Rezerwat Las Murckowski (Katowice)
Popadało.
Buki zazieleniały.
Orzeszki bukowe kiełkują.
Rezerwat Las Murckowski odżył.
Pojawiła się i pierwsza sześcionoga drobnica, w tym wczesnowiosenne chrząszcze z rodziny kózkowatych, ścigi purpurowe (Pyrrhidium sanguineum). Ten gatunek nie jest związany jednak swym cyklem rozwojowym z bukiem, lecz z dębem, w którego drewnie rozwijają się jego larwy. Wystarczy jednak jeden padnięty w buczynie dąb, lub kilka gałęzi pozostawionych z wycinki, żeby o tej porze roku obserwować gody ścigi purpurowej. Cierpliwość popłaca, bo w optymalnych warunkach (data, temperatura, pora dnia) ściga ta bywa bardzo liczna…
Z buczyną bezpośrednio wiąże się rozwój motyli z gatunku Diurnea fagella (brak polskiej nazwy) z rodziny Chimabachidae. Cechą charakterystyczną samic jest niemożność lotu (brak w pełni wykształconych skrzydeł).
Z dnia na dzień bioróżnorodność będzie się teraz zwiększać, potrzeba jednak stabilnej pogody i wyższej temperatury…
28-31.03.2017, Katowice
Już pora, już czas. Nasi dobrzy staaarzy przodkowie, na drabinie arystotelesowskich bytów, wchodzą w substancję życia i się jednoczą. Ampleksus, czyli żabia wiosna…
U mnie, w Katowicach, wydarza się w śródleśnych zapadliskach. W tym wypadku obecność szkód górniczych nabiera sensu…
25.03.2017, Tuł (pasmo Czantorii)
Zeszła sobota na górze Tuł i w sąsiadującym z nią rezerwacie o dźwięcznej nazwie Zadni Gaj. Cofnęliśmy się w czasie, ale tylko o dwa tygodnie…
…i było prawie ciepło, i wesoło, i w kwiecia połaciach to było…
To ostatnia pora na pierwsze geofity. Nawet w górach. W związku z tym, już niemal oficjalnie, możemy zapowiedzieć nadejście tej pani, co to się u nas najpierw spóźnia a potem szybko dorasta…
5.02.2017, Katowice
Zima. Nuda. Smog. Oczekiwanie na zieloność.
Zachęcam Was do odwiedzenia strony Magurskiego Parku Narodowego i przeczytania popularnonaukowego artykułu o biegaczach (Carabus sp.) Magury, mojego autorstwa.
http://www.magurskipn.pl/download/data/magura-07.pdf
Obserwuję te zwierzaki nieprzerwanie od blisko trzydziestu lat. Chcę więcej…
Zapraszam także do lektury artykułu Jarka Sochackiego z Magurskiego Parku Narodowego, poświęconego nadobnicy alpejskiej. Znajdziecie tu moje stare zdjęcia tego pięknego owada, zrobione w Magurze dzięki przewodniczej pomocy Jarka.
http://www.magurskipn.pl/download/data/magura-06.pdf
Miłej lektury
25.01.2017, Katowice
Duży czy mały, byle kawał trupa. Może być ciałem należącym wcześniej do jaszczurki, myszy, kota, psa czy… naczelnego. Wystarczy przypomnieć sobie entomologiczny aspekt bodlerowskiego klasyka…
W każdym wypadku będzie to nie lada gratka dla wielu nekrofagów, w tym chrząszczy z rodziny omarlicowatych (Silphidae), powszechnie spotykanych na szczątkach pochodzenia organicznego. Większość z nich to gatunki padlinożerne (zarówno w postaci dorosłej jak i larwalnej), część z nich, jak np. grabarze (Nicrophorus sp.), nie gardzi także jajami, larwami i poczwarkami innych przedstawicieli nekrofauny. W Polsce żyje 22 przedstawicieli rodziny omarlicowatych, na całym świecie zaledwie 183 gatunki. Są to owady występujące głównie w strefie umiarkowanej. W tropikach przegrywają konkurencję z padlinożernymi muchami i mrówkami.
Jeden z najczęściej spotykanych w Polsce grabarzy (Nicrophorus vespilloides) jest owadem wyjątkowym pod względem zachowania. Jako jeden z nielicznych gatunków opiekuje się swoim potomstwem, aż do uzyskania dorosłości. Ale zacznę od początku… Najpierw trzeba padlinę znaleźć. Robią to samce, które są w stanie wyczuć ją z odległości nawet kilku kilometrów. Następnie wabią samice, strydulując. Para grabarzy (lub kilka par) zakopuje w ziemi drobną zdobycz, formuje z niej kulki, polewając ją sokami trawiennymi. Ukryte w kulkach larwy karmione są przez rodzicieli, którzy wpychają im pożywienie bezpośrednio do ust. W późniejszym okresie rozwoju larwy opuszczają kulki (prawdopodobnie w odpowiedzi na przyzywające dźwięki wydawane przez mamuśki) i rozpoczynają samodzielne żywienie. Samica towarzyszy żerującym larwom, pilnuje je także w okresie przepoczwarczenia. Późnym latem/jesienią z poczwarek wylęgają się dorosłe chrząszcze, które spędzają zimę pod ziemią, na światło dzienne wychodząc dopiero wiosną następnego roku.
Niektóre gatunki omarlicowatych, np. drapieżna omarlica nadrzewka (Dendroxena quadrimaculata), nigdy nie odwiedzają padliny.
2.01.2017, Katowice
No i mamy nowy rok… a do wiosny wciąż kawał czasu. Będzie więc zimowo, a w przerwach wspomnieniowo. Dziś temat nadmorski…
Jakiś czas temu, w Słowińskim Parku Narodowym, fotografowałem pewnego mrówkolwa. Specjalista zajmujący się tą grupą zwierząt, Roland Dobosz, oznaczył go jako mrówkolwa południowego (Myrmeleon inconspicuus, Rambur 1842), gatunek indeksowany w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jako zagrożony wyginięciem. Czołpino, gdzie akcja fotograficzna miała miejsce, to drugie znane z Polski stanowisko tego owada, a granica jego zwartego zasięgu przesunięta jest 500 km na południe.
Owada dorosłego spotkałem na wydmie nadmorskiej, a trochę głębiej, na granicy wydmy i boru chrobotkowego, znalazłem także pułapki z larwami, nie jest pewne, czy tego samego gatunku mrówkolwa. Lejkowata topografia pułapek ułatwia larwom poławianie mrówek i innych owadów, którym strome i osypujące się ściany lejka utrudniają wspinaczkę i ucieczkę. W jednym z lejków obserwowałem jak larwa mrówkolwa stara się usunąć poza pułapkę „wydmuszkę” wyssanej wcześniej mrówki, prawdopodobnie rzadkiej i chronionej mrówki łąkowej (Formica pratensis, Retzius 1783).
Co ciekawe larwa mrówkolwa nie atakuje zwierząt zdecydowanie większych od siebie. Do jednego z dołków wpadła nieuważna Anomala dubia, gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych (Scarabaeidae), nie wzbudzając zainteresowania larwy mrówkolwa. Po zdewastowaniu pułapki, chrząszcz się w końcu wygramolił i odszedł w kierunku znanym tylko jemu…
29.12.2016, Katowice
Trzyszcze (Cicicndelinae) to podrodzina chrząszczy należących do rodziny biegaczowatych (Carabidae). Owady te są bardzo ruchliwe i w odróżnieniu do większości biegaczowatych posiadają zdolność lotu. Ich żarłoczność, waleczność i prawdopodobnie też charakterystyczny układ plam i przepasek na pokrywach pancerza mają odzwierciedlenie w ich anglojęzycznej nazwie (tiger beetles). W Polsce żyje siedem gatunków trzyszczy, z których pięć spotkałem w terenie. Trzyszcze prowadzą dzienny tryb życia, są drapieżnikami preferującymi głównie piaszczyste gleby.
10.11.2016, Katowice
No i przymroziło. I to dwa poranki z rzędu.
Jak co roku, tu i teraz, późnoletnie owady odleciały do Walhalli. Dzielne muchy (Diptera, czyli muchówki) też. Przedstawiciele nielicznych gatunków oczywiście przeżyli (przeżyły, bo owady?), bo zimują w postaci imago. W próchnie, pod mchem, na strychach i w innych miejscach. Muchówki darzę szczególnym sentymentem. Dlaczego? Dlatego, że są pierwszymi i ostatnimi owadami obserwowanymi w terenie. Poziom zainteresowania tymi wszędobylskimi stworzeniami nie współgra jednak z ilością miejsca im poświęconego w galeriach strony. Poprawiam to dzisiaj, wrzucając kilka kadrów, które łączy lokalizacja, mianowicie podcienie Wielkiej Góry.
26.08.2016, Lasy Lublinieckie
Chrząszcze z rodziny bogatkowatych (F: Buprestidae) są z pewnością klejnotami entomofauny Polski. Bogatek ośmioplamkowy stanowi jedną z pereł w Jej, entomofauny macierzystej, koronie. Pomimo tego, że występuje niemal na całym obszarze kraju, niełatwo go spotkać. Tym bardziej cieszę się z tej sesji 🙂
Inni polscy przedstawiciele Buprestidae są równie, niektórzy nawet bardziej, uroczy. Poniżej dwie próbki fotografii innych bogatków.
