{"id":8910,"date":"2023-07-06T21:22:00","date_gmt":"2023-07-06T19:22:00","guid":{"rendered":"http:\/\/www.niemiecfotografia.pl\/?p=8910"},"modified":"2023-07-06T21:52:56","modified_gmt":"2023-07-06T19:52:56","slug":"najmniejsze-z-najwiekszych","status":"publish","type":"post","link":"http:\/\/www.niemiecfotografia.pl\/najmniejsze-z-najwiekszych\/","title":{"rendered":"NAJMNIEJSZE Z NAJWI\u0118KSZYCH"},"content":{"rendered":"

06.07.2023, Ponidzie<\/strong><\/p>\n

Telodontyczne samce jelonka rogacza (Lucanus cervus) to najwi\u0119ksze europejskie chrz\u0105szcze, osi\u0105gaj\u0105ce wed\u0142ug danych literaturowych ponad 8 cm. To ikonograficzny archetyp, z du\u017cym poro\u017cem i g\u0142ow\u0105. S\u0105 te\u017c i takie samce jelonka, kt\u00f3re nie inwestuj\u0105 w atrybuty m\u0119sko\u015bci, a ich g\u0142owa i poro\u017ce stanowi\u0105 mniejszy udzia\u0142 w og\u00f3lnej d\u0142ugo\u015bci cia\u0142a. Ta forma to tzw. amphiodont. Podzia\u0142 ten, jak wiele w nauce, jest sztuczny. Wiele jest form po\u015brednich pomi\u0119dzy Goliatami i Dawidami. Je\u015bli chodzi o p\u0142e\u0107 pi\u0119kn\u0105, jej przedstawicielki nie bywaj\u0105 klasyfikowane pod wzgl\u0119dem morfotypu. Pewnie dlatego, \u017ce proporcje cia\u0142 samic nie zmieniaj\u0105 si\u0119 znacz\u0105co wraz ze zmian\u0105 rozmiaru cia\u0142a.<\/p>\n

Zgodnie z literatur\u0105 przedmiotu, telodonty dominuj\u0105 na p\u00f3\u0142nocy zasi\u0119gu gatunku (w tym w Polsce), za\u015b ma\u0142e samce na po\u0142udniu Europy. Tak te\u017c to widzia\u0142em do niedawna i ja. Tu i tam, szczeg\u00f3lnie kilkana\u015bcie lat temu. Wszystko jednak p\u0142ynie… Kiedy\u015b ma\u0142y samiec jelonka by\u0142 na Ponidziu rarytasem. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich stanowi\u0142y telodonty, bardzo rzadko poni\u017cej 6 cm, z g\u0142ow\u0105 i \u017cuwaczkami przekraczaj\u0105cymi 1\/3 ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci cia\u0142a. W tym roku najcz\u0119\u015bciej widywa\u0142em samce o d\u0142ugo\u015bci cia\u0142a 5-6 cm, z niezbyt imponuj\u0105cym poro\u017cem. Du\u017cych telodont\u00f3w (7-8+ cm) by\u0142o zdecydowanie mniej pod wzgl\u0119dem liczebno\u015bci. Przyby\u0142o jednak samc\u00f3w poni\u017cej 5 cm. To ju\u017c nie jeden na kilkana\u015bcie samc\u00f3w, na gromadz\u0105cym wiele osobnik\u00f3w wycieku soku z d\u0119bu, lecz kilka. Na pierwszej fotografii taki w\u0142a\u015bnie ma\u0142y ch\u0142opiec z male\u0144k\u0105, na warunki krajowe, samic\u0105 d\u0142ugo\u015bci ok. 2 cm. Na zdj\u0119ciu drugim najmniejszy samiec jelonka, jakiego mia\u0142em okazj\u0119 spotka\u0107 (poni\u017cej 2 cm), z po\u0142udnia Europy. Na zdj\u0119ciu ostatnim ros\u0142y telodont z Ponidzia.      <\/p>\n

Nie wiadomo jakie s\u0105 przyczyny zjawiska. Mo\u017ce chodzi\u0107 o zmiany klimatyczne (od roku 2018 przewa\u017caj\u0105 temperatury znane z po\u0142udnia Europy, sprzyjaj\u0105ce kr\u00f3tszemu cyklowi rozwojowemu),  rodzaj preferowanego substratu pokarmowego (na Ponidziu, poza d\u0119bem, larwy rozwijaj\u0105 si\u0119 na jesionie), czy dob\u00f3r naturalny (ma\u0142e samce s\u0105 skuteczniejsze w zap\u0142adnianiu). Mo\u017ce warto to sprawdzi\u0107, bo jelonek wydaje si\u0119 dobrym gatunkiem, np. jako bioindykator.<\/p>\n